ABD’de seçmenler, ülkeyi dört yıl boyunca yönetecek lider ve Kongre üyelerini belirlemek için sandığa gitti. 5 Kasım sabahı oy verme süreçlerinin başladığı ülkede, sandıkların da kapandı.
ABD seçimlerinde dakika dakika gelişmeler şöyle…
Seçim sonrası oy sayımı sürerken, Donald Trump, Florida’da bir konuşma yaparak zaferini ilan etti. Trump, “Bu, siyasi bir zafer” sözlerini kullandığı konuşmasında, 47’nci lider seçilmem münasebetiyle Amerikan halkına teşekkür ediyorum” sözlerini kullandı.
ABD’de Trump’a yakın yayınları ile bilinen Fox News haber kanalı, ABD Başkanlık seçimlerini Cumhuriyetçi aday Donald Trump’ın kazandığını tez etti. Fox News’ün canlı yayınında, Trump’ın delege sayısı 277, Harris’in delege sayısı 226 olarak görünüyor. Öte yandan, Associated Press (AP) de Trump’ın delege sayısının 267’ye ulaştığını aktardı.
CNN’den Elise Hammond’ın paylaştığı iddiaya nazaran, Trump’ın ABD’nin yeni başkanı olması için sadece dört delege daha kazanmaya gereksinimi var. Bir aday lider olmak için 270 delegeye muhtaçlık duyarken, CNN’in kestirime nazaran, Trump’ın delege sayısı 266, Harris’in delege sayısı ise 188 seviyesinde. CNN, mevcut iddialarına ait yorumunda, “Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in zafere giden yolu daralıyor” tabirlerini kullandı.
CNN’in kestirimine nazaran, Trump, sonuçların merakla beklendiği salıncak eyaletlerden Pensilvanya’yı da kazanıyor. 2020 yılında yapılan Başkanlık seçiminde, Pensilvanya eyaletini Lider Joe Biden kazanmıştı. Trump ise 2016 yılında yapılan seçimde, 1988 yılında George H.W. Bush’tan bu yana eyalette kazanan birinci Cumhuriyetçi olmuştu. Pensilvanya’da lokal saatle 20.00’de tamamlanması öngörülen oy kullanma süreçleri mahkeme kararıyla 22.00’ye kadar uzatılmıştı. Kararın teknik arızadan kaynaklandığı belirtilmişti.
The New York Times (NYT) gazetesinin paylaştığı bilgilere nazaran, kürtaj haklarını korumak için tedbirleri oylamak için de sandık başına gidilen dört eyalette kelam konusu tedbirlere ‘Evet’ oyu çıkarken, misal bir halk oylamasının yapıldığı beş öbür eyaletteki oylar sayılmaya devam ediyor. Florida’da kürtaj haklarını müdafaa tarafında çoğunluk sağlanmış olsa da ‘Evet’ oylarının yüzde 60’ı bulmaması hasebiyle kâfi çoğunluk sağlanamamış oldu.
CNN’in varsayımına nazaran, Cumhuriyetçi Parti’nin Senato’da çoğunluğu sağlaması bekleniyor. Açılan sandıklar, Cumhuriyetçilerin 51 sandalye ile çoğunluğu sağladığına işaret ediyor. Batı Virginia ve Ohio eyaletlerinde yapılan Senato seçimlerinde Demokrat rakiplerinde olan koltukları kazanan Cumhuriyetçi adaylar Jim Justice ile Bernie Moreno, böylelikle partilerine iki yeni sandalye getirdi. Bu sonuçlarla Senato’da şu ana kadar Cumhuriyetçiler 51 sandalyeye ulaşırken, Demokratlar 42 sandalye kazanmış durumda.
AP’nin paylaştığı bilgilere nazaran, Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump’ın delege sayısı 248’e yükselirken, Demokrat aday Kamala Harris’in delege sayısı 214 oldu. The New York Times (NYT) gazetesi, Trump’ın seçimi kazanma ihtimalini yüzde 95’in üzerinde gösterirken, seçimleri izlemek için seçim gecesi partisinde toplanan Trump destekçilerinin birbirine sarıldığı, sevinçten zıpladığı ve ‘Amerika’yı Tekrar Büyük Kıl’ (MAGA) sloganın yer alığı şapkalarını havaya attığı anlar imajlara yansıdı.
Trump’ın, Flordia’da bulunan yerleşkesine yakın kongre merkezinde zafer konuşması yapmak üzere hazırlık yaptığı bildirildi. Trump’ın grubunun, Cumhuriyetçi adayın konuşma yapacağı kongre merkezine geçtiği ve hazırlıkların devam ettiği kaydedildi.
AP, Kuzey Carolina’nın akabinde Georgia’da da Trump’ın kazandığını ilan etti. Kritik seçim bölgesi Georgia, ‘el değiştiren’ birinci salıncak eyalet oldu. Trump, Georgia’yı dört yıl evvel Joe Biden’a 11 bin 779 oyla kaybetmişti.
Georgia ile birlikte, Trump’ın delege sayısı 246’ya yükseldi. AP’ye nazaran, Harris’in delege sayısı ise 210.
Harris’in seçimi takip ettiği Washington DC’deki Howard Üniversitesi’nde sessizliğin hakim olduğu belirtildi. New York Times’ın (NYT) haberinde, seçimi izleyen kalabalığın Trump’ın Kuzey Carolina zaferiyle bir arada ‘sessizleştiği’ kaydedildi.
Seçim grubundan yapılan açıklamada, bugün Harris’ın Howard Üniversitesi’ndeki kampanya merkezinde bir konuşma yapmasının beklenmediği aktarıldı. Harris kampanyasının eş başkanı Cedric Richmond, Harris’in yarın bir açıklama yapacağını duyurdu.
ABD’de başkanlık seçimleriyle birlikte gerçekleştirilen Kongre seçimlerinde kullanılan oyların sayımı devam ederken, Temsilciler Meclisi ile Senato’daki yeni dağılımın nasıl olacağı merakla bekleniyor.
CNN’in aktardığına nazaran Senato’da Cumhuriyetçilerin şu ana kadar 49 koltuğu, Demokratların ise 40 koltuğu var. Her iki tarafın da çoğunluk elde etmesi için 51 koltuğa muhtaçlığı var. Seçilenlerin 6 yıllığına vazife başına geldiği Senato’da toplam 100 kişi misyon yaparken, 50 eyaletin her birinin 2 senatörü bulunuyor. Bu seçimde, Senatodaki 34 sandalyede kimlerin oturacağı belirlenecek.
Temsilciler Meclisi’nde ise dağılım Cumhuriyetçi Pari’nin lehine 178’e 150. Toplam 435 temsilcinin bulunduğu Temsilciler Meclisi’nde, her eyalet nüfusuna oranla temsil ediliyor. Kalabalık nüfusa sahip eyaletler daha fazla temsilciye, düşük nüfuslu eyaletler ise en az 1 olmak üzere daha az temsilciye sahip oluyor.
ABD’de seçimin yazgısını belirleyecek salıncak eyaletlerden Kuzey Karolina’da Trump’ın kazandığı belirtildi. 16 delegesi bulunan eyalette seçimlerin Trump lehine sonuçlanmasıyla, eski lider kâfi delege sayısına biraz daha yaklaşmış oldu. Kuzey Carolina ile birlikte Trump’ın delege sayısı 230’a yükseldi.
BAŞKAN SEÇİLMEK İÇİN KAÇ DELEGE GEREKİYOR?
ABD başkanlık seçimlerinde, seçmenler, temel olarak destekledikleri partinin delegelerine oy veriyor. ‘Seçiciler Kurulu’ ismi verilen bu sistemde her eyalete farklı tartılarla dağıtılmış toplam 538 delege belirleniyor. Bu sayının yarıdan 1 fazlasına yani 270 delegeye ulaşan aday, lider olmaya hak kazanıyor.
SALINCAK EYALET NEDİR?
ABD’de başkanlık yarışı, Cumhuriyetçiler ve Demokratlar ortasında süren çekişmeyle birlikte, ‘salıncak eyalet’ olarak isimlendirilen 7 eyaletin seçim sonuçlarına bağlı olarak şekilleniyor.
2024 başkanlık seçimlerinde herkesin Pensilvanya, Georgia, Arizona, Nevada, Michigan, Kuzey Carolina ve Wisconsin’den gelecek sonuçları bekliyor. 270 delegeye ulaşan adayın başkanlığı kazandığı ABD’de, salıncak eyaletlerin toplam 93 delegesi bulunuyor.
1984’teki Ronald Reagan periyodundan bu yana Cumhuriyetçi bir lider adayının seçilmediği Washington eyaletinde, Harris’in kazandığı belirtildi. AP ve CNN’in varsayımlarına nazaran Harris ile beraber Washington’da Demokrat Parti geleneği devam edecek.
Resmi olmayan datalara nazaran, Indiana, Kentucky, West Virginia, Florida, Tennessee, Güney Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Arkansas, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Nebraska, Louisiana, Ohio, Teksas, Missouri, Utah, Montana, Kansas, Iowa, Idaho, Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, New Jersey, Delaware, Illinois, New York, Colorado, California, Washington eyaletleri ve Washington D.C. bölgesinde sonuçlar aşikâr oldu.
Trump, Indiana, Kentucky, West Virginia, Florida, Tennessee, South Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Arkansas, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Nebraska, Louisiana, Ohio, Texas, Missouri, Utah, Montana, Kansas, Iowa ve Idaho eyaletlerinde 214 delege kazandı.
Demokrat Partinin lider adayı Kamala Harris ise Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, New Jersey, Delaware, Illinois, New York, Colorado, California, Washington eyaletleri ve Washington D.C. bölgesinden 179 delegeyi hanesine yazdırdı.
Harris’in kazandığı ülkenin en büyük eyaletlerinden California’nın 54 delegesi bulunuyor.
Resmi olmayan bilgilere nazaran, Indiana, Kentucky, West Virginia, Florida, Tennessee, Güney Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Arkansas, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Nebraska, Louisiana, Ohio, Teksas, Missouri, Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, New Jersey, Delaware, Illinois, New York eyaletlerinde sonuçlar belirli oldu.
Trump, Indiana, Kentucky, West Virginia, Florida, Tennessee, South Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Arkansas, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Nebraska, Louisiana, Ohio, Teksas ve Missouri eyaletlerinde 188 delege kazandı.
Harris ise Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, New Jersey, Delaware, Illinois ve New York eyaletlerinde 99 delegeyi hanesine yazdırdı.
AP’nin yayımladığı resmi olmayan sonuçlara nazaran, Teksas’taki yarışı Trump önde tamamladı.Trump, Teksas’ta 40 delege kazanmış oldu. Öte yandan, New York, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Louisiana eyaletlerindeki sonuçlar da açıklandı.
New York eyaletinde Demokratların adayı Kamala Harris galip gelirken, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Louisiana eyaletlerini Trump kazandı. Harris, New York’ta 28 delege kazanırken, Trump, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Louisiana’da 17 delegeyi hanesine yazdırdı.
Associated Press’in (AP) yayımladığı resmi olmayan bilgilere nazaran, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, Vermont, West Virginia, Tennessee, South Carolina, Oklahoma, Mississippi, Kentucky, Indiana, Florida, Alabama’da sonuçlar aşikâr oldu.
West Virginia, Tennessee, South Carolina, Oklahoma, Mississippi, Kentucky, Indiana, Florida, Alabama eyaletlerini kazanan Trump, 50 eyaletin 9’unda 95 delegeye ulaştı.
Harris ise Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island ve Vermont’da 35 delegeyi hanesine yazdırdı.
ABD başkanlık seçimlerinde, seçmenler, temel olarak destekledikleri partinin delegelerine oy veriyor.
OYLAR NASIL SAYILIYOR?
ABD’de merkezi bir seçim komitesi yok. Her eyalet oy pusulalarını saymak için kendi sürecini düzenliyor. Mahallî yetkililer ve eyalet yetkilileri, seçim sonuçlarını gerçek vakitli olarak bildiriyor ve haber ajansları bu sonuçları, çoklukla istatistiksel tekniklerle birlikte, kazananı varsayım etmek için kullanıyor.
Haber kuruluşları ekseriyetle her oy pusulası sayılmadan ve yetkililer en son sonuçları açıklamadan evvel kazananı ilan ediyor. Bunun nedeni, birçok bölgede tüm oyların sayılmasının çoklukla günler ya da haftalar alması ve çoklukla kısmi sonuçların kazananı matematiksel olarak belirlemek için kâfi olması. Bununla birlikte, adaylar birbirine çok yakın olduğunda, haber ajansları çoklukla kesin sonuçlar verilene kadar kazananı ilan etmek için bekliyor. Birinci sonuçlar sandıklar resmi olarak kapanana kadar bildirilmiyor.
60. başkanlık seçimlerinde doğu yakasındaki oy kullanma süreçleri tamamlanmaya başladı. Toplam 16 eyalet ile Washington DC’deki sandıklar kapandı.
En kritik eyaletlerin başında gelen Pensilvanya’da oy kullanma süreçlerinin 2 saat uzatıldığı bildirildi. Pensilvanya’da lokal saatle 20.00’de tamamlanması öngörülen oy kullanma süreçleri mahkeme kararıyla 22.00’ye kadar uzatıldı. Kararın teknik arızadan kaynaklandığı belirtildi.
Demokrat Parti’nin lider adayı Harris de galip geldiği Vermont eyaletinde 3 delege kazandı. AP’ye nazaran durum şu an Trump lehine 19-3.
ABD’de Indiana ve Kentucky eyaletlerinin kimi bölgelerine sandıklar kapandı, oylar sayılmaya başladı. Associated Press’in (AP) yayımladığı resmi olmayan datalara nazaran, Cumhuriyetçi Partinin lider adayı Donald Trump, Indiana ve Kentucky’de yarışı önde tamamlayarak 19 delegeyi hanesine yazdırdı.
Edison Research (Edison Araştırma) anketine nazaran seçmenlerin yüzde 51’i iktisat konusunda Donald Trump’a daha çok güveniyor. Salıncak eyaletlerden birinci sandık çıkış anketleri gelmeye devam ediyor. Edison Araştırma tarafından yapılan çıkış anketinin ön sonuçları şöyle…
NEVADA: Seçmenlerin yüzde 44’ü Harris, yüzde 47’si ise Trump hakkında olumlu bir görüşe sahip olduğunu söyledi.
Nevada’daki seçmenlerin yüzde 47’si ekonomik durumlarının dört yıl öncesine nazaran daha makus olduğunu aktardı. Seçmenlerin yüzde 72’si ise ABD demokrasinin tehdit altında olduğunu düşünüyor.
PENSİLVANYA: Seçmenlerin yüzde 46’sı Harris, yüzde 47’si ise Trump hakkında olumlu bir görüşe sahip olduğunu bildirdi. Eyaletteki seçmenlerin yüzde 73’ü demokrasinin tehdit altında olduğunu düşünüyor.
ARIZONA: Eyalette, Trump ile Harris’e ‘olumlu bakan’ seçmenlerin oranları eşit. Trump ile Harris, yüzde 46 ile başa baş.
GEORGIA: Seçmenlerin yüzde 49’u Harris, yüzde 46’sı ise Trump hakkında olumlu bir görüşe sahip olduğunu bildirdi.
MICHIGAN: Seçmenlerin yüzde 48’i Harris, yüzde 45’i Trump hakkında olumlu bir görüşe sahip olduğunu söyledi.
KUZEY KAROLİNA: Seçmenlerin yüzde 48’i Harris, yüzde 43’ü Trump hakkında olumlu bir görüşe sahip olduğunu aktardı.
WISCONSIN: Seçmenlerin yüzde 47’si Harris, yüzde 44’ü Trump hakkında olumlu bir görüşe sahip olduğunu bildirdi.
Trump, Philadelphia’da ‘büyük hile’ yapıldığını öne sürerek, kolluk kuvvetlerinin bölgeye yönlendirildiğini belirtti. Trump, kendine ilişkin toplumsal medya platformu Truth Social’dan başkanlık seçimlerine ait paylaşım yaptı. Trump, “Philadelphia’da büyük hile yapıldığı konuşuluyor. Kolluk kuvvetleri geliyor” iletisini paylaştı.
Philadelphia Polis Departmanı ise ABD basınına yaptığı açıklamada, ‘Trump’ın neden bahsettiğini anlamadıklarını’ belirterek, kolluk kuvvetlerinin bölgeye yönlendirilmesini gerektiren bir olay gerçekleşmediğini kaydetti.
Michigan eyaletinde, başkanlık seçimlerini Trump’ın kazanması halinde taarruz düzenleyeceği tehdidinde bulunan kişinin gözaltına alındığı belirtildi.
CNN’in haberinde, ulusal muhafızların Alabama, Arizona, Delaware, Hawaii, Illinois, Iowa, New Mexico, North Carolina, Oregon, Pensilvanya, Tennessee, Texas, Washington, Wisconsin ve West Virginia’da görevlendirildiği aktarıldı. Haberde, ulusal muhafızların genel manada siber savunma alanında dayanak sağladığı tabir edildi.
15 eyalette 250 ulusal muhafızın vazife aldığı belirtilen haberde, Colorado, Washington, Florida ve Nevada’da 85 ulusal muhafızın hazırda bekletildiği kaydedildi.
New York Times (NYT) gazetesinin Musk’ın takvimiyle ilgili bilgi sahibi 3 kaynağa dayandırdığı haberine nazaran, seçim süreci boyunca güçlü takviye verdiği Cumhuriyetçi adayın birtakım mitinglerine de katılan Musk, seçim gecesini Trump’ın Mar-a-Lago’daki yerleşkesinde geçirecek.
ABD Federal Soruşturma Dairesi (FBI), seçim devam ederken yaptığı açıklamada, çeşitli eyaletlerde oy verme yerlerine geçersiz bomba tehditleri yapıldığını ve bunların birçoklarının Rus e-posta alanlarından kaynaklandığını bildirdi. FBI açıklamasında, “Şu ana kadar tehditlerin hiçbirinin inandırıcı olduğu tespit edilmedi” denildi.
Açıklamada eyaletlerin hangileri olduğu belirtilmedi.
Kongre binasına girmeye çalışan bir kişinin üzerinde işaret fişeği tabancası ve bir meşalenin bulunduğu belirtildi. Kuşkulu gözaltına alındı. Olaya ait soruşturma başlatıldığı, Kongre’nin ziyaretçilere kapatıldığı kaydedildi.
New York’ta da oy kullanma merkezini ateşe verme tehdidinde bulunan kişinin gözaltına alındığı açıklandı. New York Eyalet Polisi, hususa ait yazılı açıklama yaptı. Fowler kasabasında oy verme merkezine gelen bir erkeğin tehditlerde bulunduğu söz edilen açıklamada, kelam konusu kişinin daha evvel karar giymiş biri olduğunun tespit edildiği bilgisi verildi. Kişinin oy verme merkezini “yakma” ve buraya “silahla” dönme tehditlerinin akabinde kaçtığı belirtilen açıklamada, polisin zanlıyı yakalayarak gözaltına aldığı söz edildi.
Cumhuriyetçi Parti’nin adayı Donald Trump, oyunu Florida eyaletinde kullandı. Eşi Melania Trump ile Palm Beach’te sandığa giden Donald Trump, “Çok kıymetli bir farkla öndeyiz üzere görünüyor fakat sonuçların onaylanması uzun vakit alacak” dedi.
Demokrat aday Kamala Harris ise oyunu daha evvel posta yoluyla kullandı.
Harris, Pazar günü yaptığı açıklamada, postayla gönderilen oy pusulasını “yeni doldurduğunu” ve oy pusulasının memleketi “California’ya yanlışsız yola çıktığını” söylemişti. Harris, “Sisteme güveniyorum, oyum yerine ulaşacak” demişti.
(DIŞ HABERLER SERVİSİ)