İSTANBUL – Kanal İstanbul projesine Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca verilen Çevresel Tesir Değerlendirmesi (ÇED) olumlu kararının akabinde açılan iptal davasında Danıştay 4’üncü Dairesi eksper incelemesi yapılmasına karar verdi.
2 gün sürecek incelemenin birinci gününde İstanbul Bölge Yönetim Mahkemesi’nde davacılar projeye ait eksperlere beyan sunuyor. İncelemeye 14 davacı kurumla birlikte başka davacı 190 kişi de katıldı.
Duruşma salonundaki beyan ve sunumlar başladı. Mahkeme başkanı, davanın teknik bilgi gerektirmesi nedeniyle “Mahkeme heyeti bir yıldır belgeyi inceliyor. Bu iş bizim hukuk bilgimizle çözülebilecek bir şey değil” dedi.
Şahintepe halkı da bir konuşma gerçekleştirdi: “Kanal İstanbul davasında tekrar eksper incelemesi için buradayız. Kanal İstanbul’un bilimsel olarak yapılamayacağı ortaya kondu. Marmara’dan Karadeniz’e ulaşacak biçimde tüm ülkeyi etkileyecek bir projedir. Ülkemizi, tabiatımızı savunacağız.”
‘HER TARAFTAN PROBLEMLİ BİR PROJE’
Davacı Cem Tüzün sunuma yönelik şunları söyledi: “Şu an boğazlardan geçen gemi sayısı 30 binin altına düştü. Fakat rapor hazırlandığında 50 bin geçişten kelam ediliyordu. Gelecekte de artış olacağı öngörülüyordu. Rusya-Ukrayna savaşı, yeni ticaret yolları ve ekonomik iş birliklerini sanırım öngöremediler.”
Eski CHP İstanbul Milletvekili Ali Şeker de konuşmasında, “Sıkıntımız şu bir kişinin bize dayattığı proje var. Bilim insanları da buna kılıf arıyor. Onlar ismine üzgünüm lakin biz projenin karşısındayız. İstanbul’un suyunun yüzde 7’sini Sazlıdere Barajı karşılıyor. ‘Son bir ay kaldı’ dediklerinde aslında suyumuz olmayacak. Hatay’da yaşananlarda ders çıkarmıyoruz. Ulaşım kesilecek. Şu anda Çam Sakura Hastanesi’ne gitmek bile başlı başına bir sorun. İstanbul’dan yeteri kadar arıtma yapılmadan Marmara Denizi’ne atık bırakılıyor. Yani her istikametten problemli bir projeden kelam ediyoruz. Ekonomik olarak da Türkiye’ye tesiri var ve buna tahammülümüz yok” tabirlerini kullandı.
Prof. Dr. Emine Beyza Üstün, konuşmasında davanın açılmasından bugüne dek yaşanan değişimin raporlanmasına ait konuştu: “Bu dava yalnızca, kanal davası değil. Bunu hepimiz biliyoruz. Davanın açılmasından bugüne olan değişikliğin raporlara geçirilmesini talep ediyorum. Bütün orman eko sistemini yok edecek bütün planların evraka eklenmesini talep ediyorum. K.çekmece lagününün kıyı kontağı kesilmiştir. Bunları inceleme esnasında raporlanmasını istiyorum.”
Avukat Ekin Öztürk Yılmaz TMMOB ismine yaptığı konuşmada, “Bu basamağa kadar mahkemeye sunduğumuz evrakların değerlendrilmesini istiyoruz. İki konu var, 5 yıllık mühlet zarfında fiziki olarak çok şey değişti. Planlar değişti, alansal kullanım değişti. Yürütmeyi durdurma kararının ne kadar kıymetli olduğunu da fiziki değişim gösteriyor. İstanbul’un en kapsamlı tabiat koridoru, kuş göç yolu. ÇED olumlu kararı alınabilmesi için burada pek çok değişikliğin yapıldığını gördük. İstanbul’u ortadan ikiye bölecek proje hakkında tesirler değerlendirildiğinde esasen müsaade verilmeyecek” dedi.
Öztürk Yılmaz, belgede kent plancısı olmadığını, bu eksikliğin giderilmesini istedi. Akabinde Kent Plancısı Prof. Dr. Pınar Pelin Giritlioğlu kelam aldı: “ÇED raporunun kendisine değil, eklerine bakın. Tsunami riskinden, Sazlıdere üzere İstanbul’un suyunu karşılayan yerin yok edileceğini söylüyor. Tabiata adres gösteriyorlar. Lütfen ÇED raporunun eklerine bakın.”
‘MARMARA DENİZİ’Nİ VE ÇEYREYİ İLGİLENDİRMİYOR’
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı temsilcisi, davacıların beyanları üzerine kelam aldı: “Çevreye olumsuz tesirlerini etrafa ziyan vermeyecek biçimde bakanlığımız rapor verdi. Bunun sorumluluğu düşünüldü. Davacılarımızdan birisinin uzman heyetini zan altında bırakan sözlerini kabul etmiyoruz. Projenin iyi olmasını diliyoruz. Proje Marmara Denizi’ni ve çevreyi ilgilendirmiyor.”
21 KİŞİLİK UZMAN HEYETİ MUHAKKAK OLDU
21 kişilik uzman heyeti şu isimlerden oluştu : Prof Dr. Vedat Uyak – İTÜ Etraf Müh./ Prof Dr. Sadullah Levent Kuzu – İTÜ Etraf Müh/ Doç Dr. Mustafa K. Çubuk, Gazi Üni. İnşaat Müh., Prof Dr. Uğur Buğra Çelebi YTÜ (Gemi İnşaatı ve Denizcilik Fak. – Gemi Makineleri İşletme Müh bölümü), Gemi Ulaşımı … Tuncay Özyurt., Prof Dr. Şevket Çokgör – İ.Ü ( İnşaat Müh), Prof Dr. Mustafa Emir Demirbağ – İTÜ ( Jeofizik Müh.), Prof Dr. Bülent Kaypak Ankara Üni ( Jeofizik Müh.), Prof Dr. İrfan Yolcuvar. (İstanbul Üni Jeodezi Müh – uzmanlık alanı Jeoloji), Prof Dr. Celal Kargı (ODTÜ – Maden Müh), Prof Dr, Mehmet Ilıcak- İTÜ, Prof Dr Mustafa Yücel, Prof Dr. Melek İşinibilir Okyar (İ.Ü – Su Bilimleri Fak. Hidrobiyoloji – deniz biyolojisi), Prof Dr. Meriç Albay (İ.Ü – Su Bilimleri Fak), Prof Dr. Hatip Kurt – Ankara Üni (Biyoloji Bölümü) Prof Dr. Umur Yeğin, (Hayvan sistematiği ve ekoloji), Doç. Dr. Günay Ertol (Toprak bilimi), Prof Dr. Ahmet Yeşil, İ.Ü (Orman Müh Fak.), Prof Dr. Şebnem Tokay Keçe – İÜ. (Arkeoloji Bölümü), Prof Dr. Fatih Yürügen YTÜ, İnşaat Fak.
‘KANALI YAPTIRMADIK, YAPTIRMAYACAĞIZ’
İstanbul Yönetim Mahkemesi önünde Ya Kanal Ya İstanbul Uyumu tarafından yapılan açıklamada, “Bu dava artık yönetim ve Danıştay mahkemeleri ortasında top çevirmeye döndü. Kanal İstanbul yapılamayacak. Proje güzergahında inşaatların yükseldiğini, arazi satışlarının arttığını görüyoruz. ÇED raporunun hiçbir bilimsel yanı yok. 5 yıldır yürütmeyi durdurma kararı bekliyoruz. Kanalı yaptırmadık, yaptırmayacağız” denildi.
Ne olmuştu?
Kanal İstanbul birinci olarak 2011 yılında devrin Başbakanı olan Recep Tayyip Erdoğan tarafından duyuruldu. Kanal, Marmara denizi ile Karadeniz’i birbirine bağlayan ikinci bir geçiş güzergahı olarak planlanmıştı. Geniş bölümler tarafından itiraza bahis olan projenin üretimi çabalar sonucu durduruldu. Çeşitli davalar açıldı. Yenişehir Rezerv Yapı Alanı imar planları mahkeme tarafından iptal edildi. 2020 yılının başında verilen ÇED olumlu kararına karşı da başka bir dava açıldı. Ortadan neredeyse 5 yıl geçmişken, tekrar eksper incelemesine karar verildi.
Ancak daha öncesinde Danıştay 4’üncü Dairesi, mevcut uzman raporuna karşın, geçen yıl yürütmeyi durdurma istemiyle ilgili rastgele bir karar vermemişti. Eksper incelemesi, Küçükçekmece Lagünü ile Arnavutköy/Yeniköy kıyısı ortasında kalan geniş alanda yapılacak.