Prof. Dr. Hakkı Keskin uzun yıllar Almanya’da yaşamış kıymetli bir aydın. Türkiye-Almanya, Türkiye-Avrupa Birliği Bağlantıları ve Göç ve Ahenk hususlarında araştırmalar yapmış, konferanslar vermiş ve çok sayıda bilimsel yapıt yayımlamış bir bilim insanı. Eylül 1993- Eylül 1997 yıllarında Alman kökenli olmayan birinci kişi olarak, Hamburg Eyalet Parlamentosu’na milletvekili olarak seçilerek misyon yaptı. Odatv olarak kendisi ile Almanya’daki koalisyonun dağılması üzerine bir söyleşi yaptık.
-Merhaba Hakkı Bey, Almanya’daki hükümet krizinin nedenlerini bize anlatır mısınız?
Üç parti ortasında, bilhassa de Hür Demokrat Parti’yle yani Liberaller ile Sosyal Demokrat Parti ortasında önemli problemler baştan beri var. Zira liberaller, yani Toplumsal Demokrat partilerin izlediği dar gelirliden yana, çalışandan yana, sendikalardan yana siyasetlere pek sıcak bakmazlar. Ekseriyetle patronların beklentileri ve çıkarları doğrultusunda bir siyaset izlerler. Almanya’da zaman zaman eyalet seçimleri yapılıyor. Bu seçimlerde hükümet partileri bayağı oy kaybına uğradılar ve bunların başında da Liberal Parti’nin oy kaybı geliyor. Liberal Parti bu son eyalet seçimlerindeki oy kayıpları nedeniyle büsbütün patronların çıkarları doğrultusunda birtakım siyasetlerin uygulanmasını hükümete kabul ettirmeye çalıştı. Fakat yalnızca o değil, Toplumsal Demokratlar da Yeşiller de oy kaybına uğradı. Bunun karşısında yalnız Almanya’da değil öteki Avrupa ülkelerinde de çok sağ partiler harikulade oy kazanımı sağladılar.
UKRAYNA SAVAŞININ ETKİSİ
Hemen söylemek gerekirse Almanya, bilhassa bu Ukrayna-Rusya savaşı nedeniyle Ukrayna’ya çok büyük ödemeler yapıyor. Aşağı üst Almanya bu savaş nedeniyle askeri masraflarını bir çırpıda 100 milyar Euro artırdı. Askeri masraflarını yüzde 0,7’den yüzde 2’ye, hatta daha fazlaya çıkardı. Öte yandan Ukrayna’dan gelen 1.400.000 insanı Almanya kabul etti ve de başka göçmenlere kıyasla Ukrayna’dan gelenlere özel imkanlar tanınıyor. Bütün bunlar Almanya toplumunda belirli birtakım rahatsızlıklar yarattı.
-Hür Demokratlar neden borç frenini askıya almayı talep etti?
Şimdi Liberal Parti toplumsal alanda kısıtlamaların yapılmasını, toplumsal yardım uygulamalarının giderek sonlandırılmasını istedi. Lakin, Toplumsal Demokrat Parti’nin genel siyasi siyaseti bunun tam karşıtını öngörüyor. Almanya’da bu bahsini yaptığım uygulamalar nedeniyle çalışanların ekonomik durumları eskiye kıyasla daha sonlu hale geldi. Liberal Parti’nin teklifleri bunu daha da artıracak durumdaydı. Çalışanlardan patronların çıkarlarına gerçek birtakım uygulamalar yapılmasını öneriyordu Liberal Parti, bunu da hem Toplumsal Demokratlar hem de Yeşiller kabul etmek istemediler.
-Almanya, Ukrayna’ya vermiş olduğu büyük çaplı dayanağın faturasını koalisyonun yıkılmasıyla ödedi diyebilir miyiz?
Kesinlikle bu yaklaşımınızı ciddiye almak gerekir. Sahiden, Amerika Birleşik Devletleri bütün NATO ülkelerini adeta peşine takarak onlara Rusya’ya karşı ortak bir savaş stratejisi izlemeye zorladı. Bu ekseriyetle de kabul edildi. Hatta, ben bu bahiste Almanca’da eleştirel birtakım yazılar da yazmıştım. Amerika, Rusya’yı ekonomik olarak zayıflatmak istiyor. “Amerika’nın dayanağı olmazsa Batı Avrupa’yı korumazsa Rusya büyük bir tehdittir” formundaki anlatılar gerçeği yansıtmıyor. Halbuki Rusya hiçbir vakit resen Almanya’yı yahut öbür Batı Avrupa ülkelerini tehdit etmedi.
-Trump’ın yine seçilmesiyle birlikte Almanya’daki bu krizin yaşanması ortasında bir irtibat var mı?
Evet, Osman Bey, Trump’ın bir tezi var. Natürel bu nedenle gerçekleşecek onu bilmiyorum. O diyordu ki ‘ben gelir gelmez en kısa vakitte hatta 24 saat içinde Ukrayna-Rusya savaşını sonlandıracağım’ diyordu. Yani bu mevzuda ne yapacak onu göreceğiz. Benim anladığım kadarıyla, Trump Ukrayna’ya verilen şartsız yardımı abartılı buluyor ve kabul etmiyordu. Bana o denli geliyor ki Trump Putin’le, Rusya’yla mutabakat arayarak bu Ukrayna sıkıntısını çözmeye çalışacak. Batı Avrupa ülkelerine yapılan askeri yardım diyelim, onu Amerika askeri yardım tahminen yanlış fakat askeri manada müdafaayı da biraz artık bundan sonra Amerika daha farklı düşünecek üzere geliyor bana.
-Trump’ın daha da içe dönük bir Amerika yaratacağını düşündüğümüzde… ‘Trump’lı bir Amerika’da bu ekonomik savaşların yükselmesinden Almanya nasıl etkilenir?
Halk, Trump’ın Amerikan ekonomik meselelerini hızlı olarak çözebileceği inancında ve bu manada da Trump, Avrupa ülkelerine karşı bu türlü çok acımasız bir ekonomik siyaset izleyecek. Yani örneğin Almanya’dan Amerika’ya gidecek mallara daha fazla gümrük koyacak, onların Amerika’ya gelmelerine bir ölçüde mani olmaya yahut onları ağırlaştırmaya çalışacak. Buna rağmen kendi eserlerinin de Avrupa ülkelerine daha çarçabuk gelmesi doğrultusunda bir siyaset izleyecek. Yani Avrupa’da benim çok hayret ettiğim bir husus var. Daima bu türlü bir kuşku var yani ‘bizi korursa Amerika korur’ bilhassa. Askeri bakımdan tabii… O nedenle temel tehdit Rusya’ya karşı Amerika’ya, Amerika’nın dostluğuna bizim gereksinimimiz var. Bu politikayı yıllardır halka o denli sundular ve halkın büyük bir kısmı da bunu maalesef bu türlü gördü, görüyor.
-Hristiyan Sosyalist Birlik Partisi’nin lideri “Hükümet tarih oldu” dedi. Yani ‘bu hükümet bitmiştir’ yorumunu yaptı. Siz bu yoruma katılıyor musunuz? Şayet böyleyse önümüzdeki süreçte Almanya’yı nasıl bir hükümet bekliyor?
Liberaller ayrılınca Yeşiller ve Toplumsal Demokratların yani parlamentodaki kurumları çoğunluğu sağlamak açısından bir oldukça zorlanmış olacak. Yılın işte başlarında parlamento seçimleri mecburî hale gelecek Almanya’da. O vakit ne olacak? Hristiyan Birlik Partileri de tek başına gerekli çoğunluğu sağlayamayacaklar. O vakit yeniden ya Toplumsal Demokratlarla ya da Yeşillerle bilmiyorum… AfD herhalde tahminen yüzde 5’lik barajı aşamayabilir. AfD ile koalisyona hiçbir şu anda en azından parlamentodaki hiçbir parti gitmek istemiyor. Yani Almanya’nın bu türlü bir sorunu var.
Yani o vakit doğal yeniden bir koalisyona gerek olacak. Yıllar yılı Hristiyan Birlik Partileriyle, Toplumsal Demokratlar hükümet oldular. Tahminen yine bu türlü bir koalisyon hükümeti olacak ya da Yeşillerle tahminen Hristiyan Birlik Partilerinin oyu kâfi olacak ve bu türlü bir koalisyon kurulacak.
-AFD ile koalisyon noktasındaki direnç yılın başında değişebilir mi?
AFD de maalesef maalesef üzülerek söylüyorum. Toplumsal Demokratlardan, Yeşillerden daha fazla oy alabilir duruma geldi. Yani bu partinin hali değişmez, kolay kolay değişmez. Değişmedikçe de bu partiyle koalisyona gidilebileceğini ben iddia edemiyorum. Yani olsa olsa yeniden herhalde Hristiyan Birlik Partileriyle ya Yeşiller ya da Toplumsal Demokratlar… Natürel bir şart da var. Şayet Liberaller yüzde 5 barajını aşar, Hristiyan Birlik Partisi ile koalisyonda çoğunluğu sağlar duruma gelirler ise Toplumsal Hristiyan Birlik Partileri, Hür Demokrat Parti ile koalisyon yapmayı öncelikli olarak tercih ederler.
Osman Erbil